Nghệ sĩ làm từ thiện và Sao kê là những từ khoá thu hút sự chú ý của dư luận bậc nhất trong năm 2021. Những ồn ào liên quan đến sự minh bạch trong cách làm từ thiện khiến công chúng không ngớt bình luận và thậm chí những cuộc tranh luận gay gắt đã nổ ra, kéo theo hệ luỵ là ảnh hưởng danh tiếng của rất nhiều ngôi sao nổi tiếng. Dù cuối cùng, kết quả điều tra của cơ quan cảnh sát hình sư đã minh oan cho các nghệ sĩ, nhưng khách quan thì những xì xào trong dư luận vẫn không vì thế mà chấm dứt.
Vậy, việc nghệ sĩ làm từ thiện nên hiểu như thế nào cho khách quan, đúng đắn? Họ được gì, mất gì sau những ồn ào không đáng có? Và các nghệ sĩ Việt cần làm gì để có thể tiếp tục thực hiện nghĩa cử đẹp với đồng bào mà không mắc phải những nghi kỵ, soi xét từ cộng đồng? Những câu hỏi này xoay vần dư luận suốt một năm qua và phản ánh rõ ràng một xu hướng dư luận trong xã hội - xu hướng đòi hỏi tính minh bạch trong các hoạt động thiện nguyện.
Dù rằng có rất nhiều tranh cãi nổ ra về việc làm từ thiện của nghệ sĩ, nhưng trước tiên phải khẳng định, xét về bản chất, dù tham gia thiện nguyện dưới hình thức nào, cá nhân hay đại diện nhiều người, kín đáo hay công khai thì đây đều là những nghĩa cử cao đẹp rất đáng được ngợi ca, trân trọng. Và dù hoạt động từ thiện có nhỏ bé hay lớn lao, thì khi muốn đóng góp sức lực của mình cho cộng đồng, cho những người khó khăn, thì đó đã là một việc cần hoan nghênh. Với nghệ sĩ, họ là những người làm việc trong lĩnh vực nghệ thuật, là người của công chúng, mỗi hoạt động của họ thường có tầm ảnh hưởng rất lớn, kêu gọi nhiều người cùng chung sức đồng lòng, nên việc họ phát động việc thiện càng đáng quý.
Trong hơn hai năm qua, đất nước ta đã trải qua bao nhiêu khó khăn, thử thách, bao nhiêu mất mát, đau thương nhưng chính những người nghệ sĩ chân chính đã góp phần không nhỏ trong việc xoa dịu phần nào những nỗi đau ấy và góp phần tỏa sáng một tinh thần Việt Nam đoàn kết, gắn bó. Vì thế, hình ảnh những người nghệ sĩ trở nên gần gũi với nhân dân hơn bao giờ hết. Họ không tiếc công sức, tiền bạc của mình để tham gia các hoạt động thiện nguyện bằng nhiều hình thức khác nhau. Có rất nhiều nghệ sĩ vốn chỉ quen với ánh đèn sân khấu nhưng đã sẵn sàng đến những vùng mưa lũ để phát lương thực và các nhu yếu phẩm cho nhân dân. Có những ca sĩ, người mẫu còn rất trẻ đã không quản ngại khó khăn để đến những vùng tâm dịch, nấu những bữa ăn 0 đồng với một tâm nguyện để nhân dân yên tâm chống dịch. Cũng có những nghệ sĩ sẵn sàng cưu mang những em nhỏ, những cụ già neo đơn, cơ nhỡ khi mất đi những người thân do đại dịch... Họ đã góp phần rất lớn để giúp đỡ nhiều hoàn cảnh khó khăn, khi người dân miền Trung oằn mình trong bão lũ, khi cả nước kiên cường gắng vượt qua đại dịch. Việc họ đứng ra quyên góp với số tiền lên đến hàng trăm tỉ đồng giúp đỡ những mái nhà bị bão cuốn trôi; không ngại bệnh tật mang từng suất cơm đến tay những người lao động đã từng khiến hình ảnh của họ trở nên đẹp hơn trong mắt công chúng.
Có những nghệ sĩ làm từ thiện bằng chính khả năng, số tiền của mình một cách âm thầm, kín đáo. Cũng có những nghệ sĩ tận dụng tài năng, uy tín cá nhân để kêu gọi khán giả, các mạnh thường quân đóng góp, từ đó, họ sẽ đại diện để tham gia các hoạt động từ thiện dưới nhiều hình thức khác nhau. Những hoạt động thiện nguyện này thường được quảng bá rộng rãi trên truyền thông, báo chí, mạng xã hội, trở thành một trào lưu thu hút sự tham gia của nhiều nghệ sĩ.
Hình ảnh những người nghệ sĩ làm từ thiện đã tác động đến tình cảm, suy nghĩ của dư luận, tạo thành một trào lưu xã hội thu hút nhiều người tham gia. Không ít người đã noi gương các nghệ sĩ, hưởng ứng lời kêu gọi của các nghệ sĩ để đóng góp tiền bạc, hiện vật cho hoạt động thiện nguyện. Có nhiều nghệ sĩ đã quyên góp được số tiền lớn lên đến hàng chục tỉ, trăm tỉ đồng. Điều đó tạo cơ hội cho nhiều người được giúp đỡ, nhiều hoàn cảnh khó khăn được chia sẻ. Nghĩa cử cao đẹp đó đã góp phần làm tỏa sáng truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam trong suốt nhiều năm qua.
Những hoạt động thiện nguyện của các nghệ sĩ luôn tạo được sự tin tưởng tuyệt đối của công chúng cho đến khi 'cơn bão' mang tên sao kê kéo đến. Ồn ào này bắt nguồn từ việc một số nghệ sĩ bị 'réo tên' khi làm từ thiện. Có người cho rằng có một số nghệ sĩ đã lợi dụng uy tín của mình để kêu gọi từ thiện nhưng lại không công khai số tiền nhận được hay không giải ngân số tiền theo đúng mục đích ban đầu... Do đó, để minh chứng cho sự trong sạch của mình, khán giả yêu cầu nghệ sĩ công khai bản sao kê tài khoản ngân hàng sử dụng cho việc kêu gọi quyên góp tiền từ thiện.
Hành động này gần như chưa từng có tiền lệ, bởi trước đây, các nghệ sĩ thường làm từ thiện bằng chính số tiền của mình hoặc nếu có kêu gọi từ thiện thì quy mô cũng không quá lớn. Ngày nay thì khác, việc họ sử dụng sức ảnh hưởng của bản thân gây sự chú ý của cộng đồng nên thu về khoản tiền khổng lồ, không khỏi khiến một bộ phận khán giả cảm thấy nghi ngờ, muốn nghệ sĩ phải minh bạch. Khi góp tiền thiện nguyện cho các nghệ sĩ, công chúng trao gửi vào đó niềm tin song họ cũng cần được biết số tiền mình đóng góp - dù ít dù nhiều - được sử dụng vào mục đích gì, như thế nào. Sao kê rõ ràng là một giải pháp cần thiết giúp các nghệ sĩ minh bạch hoạt động thiện nguyện, tạo niềm tin cho xã hội và lan tỏa hình ảnh, uy tín của chính các nghệ sĩ với cộng đồng.
Chuyện sao kê của các nghệ sĩ là một chỉ báo cho thấy sự khủng hoảng niềm tin của công chúng với hoạt động từ thiện của các nghệ sĩ trong thời gian gần đây. Khách quan mà nói, việc làm từ thiện còn thiếu chuyên nghiệp của nhiều nghệ sĩ dẫn đến hệ quả tất yếu của hiện tượng yêu cầu 'sao kê'. Có những nghệ sĩ rất giỏi biểu diễn, có nhiều năm kinh nghiệm đứng trên sân khấu nhưng lại thiếu kinh nghiệm trong việc làm từ thiện. Dù họ huy động được số tiền từ thiện rất lớn nhưng lại hoạt động đơn lẻ, theo cá nhân hoặc một nhóm người. Họ minh chứng cho việc chi tiêu các hoạt động từ thiện chỉ bằng những mẩu giấy viết tay, không có sự chứng thực của cấp chính quyền nào.
Chưa kể, không ít nghệ sĩ lợi dụng hoạt động từ thiện để đánh bóng tên tuổi, chậm trễ giải ngân số tiền từ thiện. Thậm chí, trước sức ép của dư luận xã hội, có những nghệ sĩ còn có những phát ngôn phiến diện: 'Nếu không có nghệ sĩ làm từ thiện thì sẽ chẳng có ai khác làm từ thiện'. Những hành động, lời nói đó vô hình chung đã càng thổi bùng dư luận của công chúng về việc 'sao kê' của các nghệ sĩ khi làm từ thiện.
Làm việc thiện nguyện vốn thuộc về cái tâm bởi con người ai cũng có lòng trắc ẩn. Nghệ sĩ là người của công chúng thì ở họ còn có trách nhiệm đối với xã hội và cộng đồng. Sau cuộc khủng hoảng sao kê từ thiện, nhiều nghệ sĩ sẽ như 'con chim sợ cành cong' nên không tích cực tham gia các hoạt động từ thiện nữa, hoặc chỉ làm trong phạm vi nhỏ, không kêu gọi quyên góp. Thậm chí một số người còn thông báo từ nay về sau sẽ dừng hẳn các hoạt động thiện nguyện. Âu đó cũng là tâm lý lo ngại thường tình, dễ hiểu.
Nhưng cũng phải nói lại rằng 'vàng thật không sợ lửa'. Nếu làm từ thiện, quyên góp tiền từ thiện một cách minh bạch, làm bằng cái tâm trong sáng thì cũng không phải 'mất ăn mất ngủ' về chuyện 'sao kê'. Minh bạch chính là 'chìa khóa' để gỡ bỏ những hoài nghi, thắc mắc mà nhiều nghệ sĩ nói riêng và những người làm công việc thiện nguyện nói chung phải lấy đó làm 'kim chỉ nam' nếu tiếp tục muốn làm từ thiện.
Trong tương lai, chuyện minh bạch sẽ không chỉ dừng ở sao kê, hay nói cách khác, sao kê chỉ là một phần nhỏ trong việc thể hiện tính minh bạch của việc làm từ thiện. Ngoài phương diện chủ quan như chuyện trách nhiệm, lương tâm, các nghệ sĩ còn cần phản làm quen với những yếu tố rất khách quan như việc quản lý tài chính, kỹ năng lập kế hoạch và sắp xếp công việc... Nghệ sĩ có thể không phải tự làm việc này, bởi hiện nay những công ty kế toán, kiểm toán có thể hỗ trợ rất nhiệt tình các vấn đề liên quan đến gây quỹ, tài chính từ thiện...
Chia sẻ về vấn đề này, ca sĩ Nathan Lee cho biết, bản thân anh đã làm từ thiện hàng ngày trong nhiều năm, với số tiền được trích ra từ lợi nhuận hoạt động kinh doanh của công ty anh. 'Yếu tố quan trọng nhất khi làm từ thiện bằng tiền của người khác là phải tuyệt đối công tâm và biết tính toán. Nếu bạn không phải người giỏi tính toán, không thể làm chuyên nghiệp thì tốt nhất không nên kêu gọi quyên góp. Hãy để các quỹ từ thiện chuyên nghiệp làm điều đó, hoặc bỏ tiền túi của bạn ra để làm trực tiếp. Tôi là người sống cảm tính nên tôi chỉ làm từ thiện bằng tiền túi của mình. Tôi có quỹ từ thiện riêng với nhân viên, bộ phận kế toán... Tất cả nhằm mục đích việc làm từ thiện được hiệu quả, minh bạch và kịp thời. Những người cần hỗ trợ, cần nhận từ thiện đều là người gặp hoàn cảnh khó khăn, nên việc giúp đỡ họ trong thời gian nhanh chóng là điều rất quan trọng với tôi' – Nathan Lee chia sẻ.
Là người có kinh nghiệm điều hành hoạt động của quỹ Suối mát từ tâm, bà Kim Dung - CEO Công ty Sen Vàng, đơn vị nắm giữ bản quyền cuộc thi Hoa hậu Việt Nam - cho biết, tuy mình và bạn bè làm từ thiện bằng tiền túi nhưng mọi việc được minh bạch từ những điều nhỏ nhất, từng cân gạo, gói muối. 'Bạn bè tôi có người quyên góp bằng hiện vật, tự mua gạo, thịt, cá rồi mang đến cho tôi. Có người thì quyên góp bằng tiền. Dù họ không yêu cầu nhưng tôi và những người điều hành Suối mát từ tâm luôn rõ ràng từng ngàn đồng một. Nhận của ai cái gì, ngày nào, mua những gì, dùng tiền vào việc gì... đều được kế toán ghi lại, có chứng từ rõ ràng, ký nhận với người bán... Chúng tôi tự giác làm như vậy để những người đồng hành tin tưởng và chính mình không bị băn khoăn. Mỗi người một cách làm từ thiện, và cách nào cũng rất đáng quý, nếu chúng ta thật sự có cái tâm thiện lành', bà Kim Dung chia sẻ.
Copy link
Quay lại
